Vanilla: Skillnad mellan sidversioner
Hoppa till navigering
Hoppa till sök
Helena (diskussion | bidrag) Ingen redigeringssammanfattning |
Ingen redigeringssammanfattning |
||
(En mellanliggande sidversion av en annan användare visas inte) | |||
Rad 14: | Rad 14: | ||
|link={{PAGENAME}} | |link={{PAGENAME}} | ||
}} | }} | ||
'''Vaniljsläktet''' omfattar ungefär | '''Vaniljsläktet''' omfattar ungefär 120 arter [[orkidéer]]. De är [[epifytiska]] klätterväxter som finns i [[tropiska]] områden över hela världen utom i Australien. I släktet finns arten [[vanilj]] som odlas för sina frukter som innehåller smakämnet vanillin. Detta är troligen den enda orkidén som odlas av någon annan anledning än som prydnadsväxt. | ||
== Arter == | == Arter == | ||
{| | {| | ||
|style="width: 50%;" valign="top"| | |style="width: 50%;" valign="top"| | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla abundiflora|V. abundiflora]]'' <small>J.J.Sm. 1920</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla acuminata|V. acuminata]]'' <small>Rolfe 1896</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla acuta|V. acuta]]'' <small>Rolfe 1896</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla africana|V. africana]]'' <small>Lindl. 1862</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla albida|V. albida]]'' <small>Blume 1823</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla andamanica|V. andamanica]]'' <small>Rolfe 1918</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla angustipetala|V. angustipetala]]'' <small>Schltr. 1922</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla annamica|V. annamica]]'' <small>Gagnep. 1931</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla aphylla|V. aphylla]]'' <small>Blume 1825</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla appendiculata|V. appendiculata]]'' <small>Rolfe 1895</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla arcuata|V. arcuata]]'' <small>Pansarin & M.R.Miranda 2016</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla armoriquensis|V. armoriquensis]]'' <small>Damian & Mitidieri 2020</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla atropogon|V. atropogon]]'' <small>Schuit. 2013</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla barbellata|V. barbellata]]'' <small>Rchb.f. 1865</small> | ||
:''[[Vanilla barrereana|V. barrereana]]'' <small>Veyret & Szlach. 1995</small> | |||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla bertoniensis|V. bertoniensis]]'' <small>Bertoni 1910</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla bicolor|V. bicolor]]'' <small>Lindl. 1838</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla borneensis|V. borneensis]]'' <small>Rolfe 1896</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla bradei|V. bradei]]'' <small>Schltr. ex Mansf. 1928</small> | ||
:''[[Vanilla capixaba|V. capixaba]]'' <small>Fraga & D.R.Couto 2017</small> | |||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla ceronii|V. ceronii]]'' <small>Dodson ex Szlach. & Kolan. 2020</small> | ||
:''[[Vanilla chalotii|V. chalotii]]'' <small>Finet 1909</small> | |||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla chamissonis|V. chamissonis]]'' <small>Klotzsch 1846</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla claviculata|V. claviculata]]'' <small>Sw. 1799</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla cobanensis|V. cobanensis]]'' <small>Archila 2012</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla columbiana|V. columbiana]]'' <small>Rolfe 1896</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla corinnae|V. corinnae]]'' <small>Sambin & Chiron 2017</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla costaricensis|V. costaricensis]]'' <small>Soto Arenas 2010</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla coursii|V. coursii]]'' <small>H.Perrier 1950</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla crenulata|V. crenulata]]'' <small>Rolfe 1896</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla cribbiana|V. cribbiana]]'' <small>Soto Arenas 2010</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla cruenta|V. cruenta]]'' <small>(Aver. & Vuong) Karremans 2020</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla cucullata|V. cucullata]]'' <small>Kraenzl. ex J.Braun & K.Schum. 1889</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla decaryana|V. decaryana]]'' <small>H.Perrier 1934</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla decesareae|V. decesareae]]'' <small>Ormerod & Cootes 2013</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla diabolica|V. diabolica]]'' <small>P.O'Byrne 1996</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla dietschiana|V. dietschiana]]'' <small>Edwall 1903</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla dilloniana|V. dilloniana]]'' <small>Correll 1946</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla dressleri|V. dressleri]]'' <small>Soto Arenas 2010</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla dubia|V. dubia]]'' <small>Hoehne 1944</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla dungsii|V. dungsii]]'' <small>Pabst 1975</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla edwallii|V. edwallii]]'' <small>Hoehne 1941</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla espondae|V. espondae]]'' <small>Soto Arenas 2010</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla fimbriata|V. fimbriata]]'' <small>Rolfe 1899</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla francoisii|V. francoisii]]'' <small>H.Perrier 1939</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla giulianettii|V. giulianettii]]'' <small>F.M.Bailey 1900</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla grandifolia|V. grandifolia]]'' <small>Lindl. 1862</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla griffithii|V. griffithii]]'' <small>Rchb.f. 1854</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla guianensis|V. guianensis]]'' <small>Splitg. 1841</small> | ||
:''[[Vanilla hallei|V. hallei]]'' <small>Szlach. & Olszewski 1998</small> | |||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla hartii|V. hartii]]'' <small>Rolfe 1899</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla havilandii|V. havilandii]]'' <small>Rolfe 1918</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla helleri|V. helleri]]'' <small>A.D.Hawkes 1966</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla heterolopha|V. heterolopha]]'' <small>Summerh. 1938</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla hostmannii|V. hostmannii]]'' <small>Rolfe 1896</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla humblotii|V. humblotii]]'' <small>Rchb.f. 1885</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla imperialis|V. imperialis]]'' <small>Kraenzl. 1896</small> | ||
:''[[Vanilla inodora|V. inodora]]'' <small>Schiede 1829</small> | |||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla insignis|V. insignis]]'' <small>Ames 1934</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla javieri|V. javieri]]'' <small>Bar.-Colm. 2018</small> | ||
: ''[[Vanilla | |style="width: 50%;" valign="top"| | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla kaniensis|V. kaniensis]]'' <small>Schltr. 1911</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla karen-christianae|V. karen-christianae]]'' <small>Karremans & P.Lehm. 2018</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla kempteriana|V. kempteriana]]'' <small>Schltr. 1911</small> | ||
: ''[[Vanilla | :''[[Vanilla kinabaluensis|V. kinabaluensis]]'' <small>Carr 1936</small> | ||
:''[[Vanilla labellopapillata|V. labellopapillata]]'' <small>A.K.Koch 2014</small> | |||
:''[[Vanilla madagascariensis|V. madagascariensis]]'' <small>Rolfe 1896</small> | |||
:''[[Vanilla marmoreisense|V. marmoreisense]]'' <small>Soto Calvo 2019</small> | |||
:''[[Vanilla marowynensis|V. marowynensis]]'' <small>Pulle 1906</small> | |||
:''[[Vanilla methonica|V. methonica]]'' <small>Rchb.f. & Warsz. 1854</small> | |||
:''[[Vanilla mexicana|V. mexicana]]'' <small>Mill. 1768</small> | |||
:''[[Vanilla montana|V. montana]]'' <small>Ridl. 1915</small> | |||
:''[[Vanilla moonii|V. moonii]]'' <small>Thwaites 1861</small> | |||
:''[[Vanilla nigerica|V. nigerica]]'' <small>Rendle 1913</small> | |||
:''[[Vanilla norashikiniana|V. norashikiniana]]'' <small>Go & Raffi 2017</small> | |||
:''[[Vanilla ochyrae|V. ochyrae]]'' <small>Szlach. & Olszewski 1998</small> | |||
:''[[Vanilla odorata|V. odorata]]'' <small>C.Presl 1827</small> | |||
:''[[Vanilla organensis|V. organensis]]'' <small>Rolfe 1896</small> | |||
:''[[Vanilla oroana|V. oroana]]'' <small>Dodson 2003</small> | |||
:''[[Vanilla ovalis|V. ovalis]]'' <small>Blanco 1845</small> | |||
:''[[Vanilla palembanica|V. palembanica]]'' <small>Teijsm. & Binn. 1867</small> | |||
:''[[Vanilla palmarum|V. palmarum]]'' <small>(Salzm. ex Lindl.) Lindl. 1840</small> | |||
:''[[Vanilla parishii|V. parishii]]'' <small>Rchb.f. 1878</small> | |||
:''[[Vanilla parvifolia|V. parvifolia]]'' <small>Barb.Rodr. 1882</small> | |||
:''[[Vanilla paulista|V. paulista]]'' <small>Fraga & Pansarin 2017</small> | |||
:''[[Vanilla penicillata|V. penicillata]]'' <small>Garay & Dunst. 1965</small> | |||
:''[[Vanilla perrieri|V. perrieri]]'' <small>Schltr. 1924</small> | |||
:''[[Vanilla phaeantha|V. phaeantha]]'' <small>Rchb.f. 1865</small> | |||
:''[[Vanilla phalaenopsis|V. phalaenopsis]]'' <small>Rchb.f. ex Van Houtte 1867</small> | |||
:''[[Vanilla planifolia|V. planifolia]]'' <small>Andrews 1808</small> - vanilj | |||
:''[[Vanilla platyphylla|V. platyphylla]]'' <small>Schltr. 1911</small> | |||
:''[[Vanilla poitaei|V. poitaei]]'' <small>Rchb.f. 1876</small> | |||
:''[[Vanilla polylepis|V. polylepis]]'' <small>Summerh. 1951</small> | |||
:''[[Vanilla pompona|V. pompona]]'' <small>Schiede 1829</small> - pomponavanilj | |||
:''[[Vanilla raabii|V. raabii]]'' <small>Ormerod & Cootes 2013</small> | |||
:''[[Vanilla ramificans|V. ramificans]]'' <small>J.J.Sm. 1920</small> | |||
:''[[Vanilla ramosa|V. ramosa]]'' <small>Rolfe 1896</small> | |||
:''[[Vanilla ribeiroi|V. ribeiroi]]'' <small>Hoehne 1910</small> | |||
:''[[Vanilla rivasii|V. rivasii]]'' <small>Molineros 2014</small> | |||
:''[[Vanilla roscheri|V. roscheri]]'' <small>Rchb.f. 1876</small> | |||
:''[[Vanilla ruiziana|V. ruiziana]]'' <small>Klotzsch 1846</small> | |||
:''[[Vanilla sanjappae|V. sanjappae]]'' <small>Rasingam 2007</small> | |||
:''[[Vanilla sarapiquensis|V. sarapiquensis]]'' <small>Soto Arenas 2010</small> | |||
:''[[Vanilla savannarum|V. savannarum]]'' <small>Britton 1920</small> | |||
:''[[Vanilla seranica|V. seranica]]'' <small>J.J.Sm. 1928</small> | |||
:''[[Vanilla seretii|V. seretii]]'' <small>De Wild. 1916</small> | |||
:''[[Vanilla shenzhenica|V. shenzhenica]]'' <small>Z.J.Liu & S.C.Chen 2007</small> | |||
:''[[Vanilla siamensis|V. siamensis]]'' <small>Rolfe ex Downie 1925</small> | |||
:''[[Vanilla somae|V. somae]]'' <small>Hayata 1916</small> | |||
:''[[Vanilla sprucei|V. sprucei]]'' <small>Rolfe 1896</small> | |||
:''[[Vanilla sumatrana|V. sumatrana]]'' <small>J.J.Sm. 1920</small> | |||
:''[[Vanilla tiendatii|V. tiendatii]]'' <small>Vuong 2020</small> | |||
:''[[Vanilla trigonocarpa|V. trigonocarpa]]'' <small>Hoehne 1944</small> | |||
:''[[Vanilla utteridgei|V. utteridgei]]'' <small>J.J.Wood 2002</small> | |||
:''[[Vanilla vellozoi|V. vellozoi]]'' <small>Rolfe 1896</small> | |||
:''[[Vanilla walkerae|V. walkerae]]'' <small>Wight 1845</small> | |||
:''[[Vanilla wariensis|V. wariensis]]'' <small>Schltr. 1911</small> | |||
:''[[Vanilla wightii|V. wightii]]'' <small>Lindl. ex Wight 1845</small> | |||
:''[[Vanilla yersiniana|V. yersiniana]]'' <small>Guillaumin & Sigaldi 1964</small> | |||
:''[[Vanilla zanzibarica|V. zanzibarica]]'' <small>Rolfe 1906</small> | |||
|} | |} | ||
== Synonymer == | |||
:''Dictyophyllaria'' <small>Garay 1986</small> | |||
:''Miguelia'' <small>Aver. 2011</small> | |||
:''Myrobroma'' <small>Salisb. 1807</small> | |||
:''Vanillophorum'' <small>Neck. 1790</small> | |||
== Referenser == | == Referenser == | ||
<small> | <small> | ||
* {{Bokref/Mab}} | * {{Bokref/Mab}} | ||
* {{ | * {{POWO|2023-02-23}} | ||
* {{SKUD|7648|vaniljsläktet}} | * {{SKUD|7648|vaniljsläktet}} | ||
</small> | </small> | ||
[[Kategori:Orchidaceae]] | [[Kategori:Orchidaceae]] | ||
[[Kategori:Vanilleae]] | [[Kategori:Vanilleae]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten]] | [[Kategori:Växtsläkten]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i västra tropiska Afrika]] | [[Kategori:Växtsläkten i västra tropiska Afrika]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Ghana]] | [[Kategori:Växtsläkten i Ghana]] | ||
Rad 199: | Rad 189: | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Madagaskar]] | [[Kategori:Växtsläkten i Madagaskar]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Seychellerna]] | [[Kategori:Växtsläkten i Seychellerna]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Kina]] | [[Kategori:Växtsläkten i Kina]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i södra centrala Kina]] | [[Kategori:Växtsläkten i södra centrala Kina]] | ||
Rad 214: | Rad 203: | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Kambodja]] | [[Kategori:Växtsläkten i Kambodja]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Laos]] | [[Kategori:Växtsläkten i Laos]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i | [[Kategori:Växtsläkten i Myanmar]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten på Nikobarerna]] | [[Kategori:Växtsläkten på Nikobarerna]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Thailand]] | [[Kategori:Växtsläkten i Thailand]] | ||
Rad 229: | Rad 218: | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Papuasien]] | [[Kategori:Växtsläkten i Papuasien]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten på Nya Guinea]] | [[Kategori:Växtsläkten på Nya Guinea]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i sydöstra USA]] | [[Kategori:Växtsläkten i sydöstra USA]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Florida]] | [[Kategori:Växtsläkten i Florida]] | ||
Rad 248: | Rad 236: | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Bahamas]] | [[Kategori:Växtsläkten i Bahamas]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten på Caymanöarna]] | [[Kategori:Växtsläkten på Caymanöarna]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Dominikanska republiken]] | [[Kategori:Växtsläkten i Dominikanska republiken]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Haiti]] | [[Kategori:Växtsläkten i Haiti]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Jamaica]] | [[Kategori:Växtsläkten i Jamaica]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Kuba]] | |||
[[Kategori:Växtsläkten på Leewardöarna]] | [[Kategori:Växtsläkten på Leewardöarna]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Puerto Rico]] | [[Kategori:Växtsläkten i Puerto Rico]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Trinidad och Tobago]] | [[Kategori:Växtsläkten i Trinidad och Tobago]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten på Windwardöarna]] | [[Kategori:Växtsläkten på Windwardöarna]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i norra Sydamerika]] | [[Kategori:Växtsläkten i norra Sydamerika]] | ||
[[Kategori:Växtsläkten i Franska Guyana]] | [[Kategori:Växtsläkten i Franska Guyana]] |
Nuvarande version från 23 februari 2023 kl. 08.40
Vanilla Plum. ex Mill. 1754 Vaniljsläktet | |
V. planifolia, vanilj | |
Tribus | Vanilleae |
Underfamilj | Vanilloideae |
Familj | Orchidaceae |
Ordning | Asparagales |
Överordning | Monocotyledonae |
Underklass | Angiospermae |
Rike | Plantae |
Vaniljsläktet omfattar ungefär 120 arter orkidéer. De är epifytiska klätterväxter som finns i tropiska områden över hela världen utom i Australien. I släktet finns arten vanilj som odlas för sina frukter som innehåller smakämnet vanillin. Detta är troligen den enda orkidén som odlas av någon annan anledning än som prydnadsväxt.
Arter
|
|
Synonymer
- Dictyophyllaria Garay 1986
- Miguelia Aver. 2011
- Myrobroma Salisb. 1807
- Vanillophorum Neck. 1790
Referenser
- Mabberley, D. J.: Mabberley's plant-book: a portable dictionary of plants, their classification and uses, Cambridge University Press, Cambridge, UK 2008 (eng). ISBN 978-0-521-82071-4 (hardback). Libris.
- POWO. "Plants of the World Online". Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew. Published on the Internet; http://www.plantsoftheworldonline.org/ Retrieved 2023-02-23.
- SKUD, Svensk kulturväxtdatabas (SLU) - vaniljsläktet - https://skud.slu.se/nav/taxa - I tryckt form: Aldén, Björn; Ryman, Svengunnar; Hjertson, Mats Våra kulturväxters namn: ursprung och användning. Formas, Stockholm, 2009. ISBN 978-91-540-6026-9
Kategorier:
- Orchidaceae
- Vanilleae
- Växtsläkten i västra tropiska Afrika
- Växtsläkten i västcentrala tropiska Afrika
- Växtsläkten i nordöstra tropiska Afrika
- Växtsläkten i östra tropiska Afrika
- Växtsläkten i södra tropiska Afrika
- Växtsläkten i södra Afrika
- Växtsläkten i västra Indiska oceanen
- Växtsläkten i Kina
- Växtsläkten i östra Asien
- Växtsläkten på indiska subkontinenten
- Växtsläkten i Indokina
- Växtsläkten i Malesien
- Växtsläkten i Papuasien
- Växtsläkten i sydöstra USA
- Växtsläkten i Mexiko
- Växtsläkten i Centralamerika
- Växtsläkten i Västindien
- Växtsläkten i norra Sydamerika
- Växtsläkten i västra Sydamerika
- Växtsläkten i Brasilien
- Växtsläkten i södra Sydamerika